อุบัติเหตุเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นโดยไม่คาดคิดและเกิดขึ้นได้กับทุกคน เพราะฉะนั้นเราจึงควรเรียนรู้การปฐมพยาบาลเบื้องต้นและควรมีอุปกรณ์ปฐมพยาบาลเบื้องต้นติดกล่องยาไว้เสมอ โดยเฉพาะผ้าพันแผลที่มักจะใช้กันบ่อย ๆ วันนี้เราจะมาทำความรู้จักและลักษณะของการพันผ้าพันแผลแบบต่าง ๆ กัน

ผ้าพันแผลที่ใช้ในการปฐมพยาบาลมีกี่แบบ

ผ้าพันแผลที่ใช้สำหรับทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้น แบ่งชนิดกว้าง ๆ ได้ 2 แบบ ดังนี้

1. ผ้าพันแผลชนิดม้วน ได้แก่ ชนิดธรรมดาและชนิดผ้ายืด
2. ผ้าพันแผลชนิดทรงกระบอก มีลักษณะเป็นทรงกระบอก ทำจากวัสดุทอที่ไร้รอยต่อ แต่มีความยืดหยุ่นและมีหลากหลายขนาดโดยขึ้นอยู่กับบริเวณที่ใช้
3. ผ้าสามเหลี่ยม มีลักษณะเป็นผ้าสามเหลี่ยมฐานกว้าง ทำจากผ้าดิบ ผ้าลินิน และผ้าฝ้าย

ลักษณะการพันผ้าพันแผลแบบต่าง ๆ

อุปกรณ์ปฐมพยาบาลเบื้องต้นอย่างผ้าพันแผล สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย เช่น การห้ามเลือด การยึดแผลหรือสิ่งที่ใช้ยึดดามเพื่อให้อยู่กับที่ การป้องกันการติดเชื้อ และการพันเป็นเฝือกเมื่อประสบอุบัติเหตุจนกระดูกหัก โดยมีวิธีพันผ้าพันแผลแบบต่าง ๆ ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์การใช้งาน

1. การพันผ้าพันแผลเป็นวงกลม มักจะใช้พันรอบศีรษะ ข้อมือ นิ้วมือ โดยใช้เป็นจุดเริ่มต้นและจุดจบของผ้าพันแผลชนิดม้วน
2. การพันผ้าพันแผลเป็นเกลียว มักจะใช้พันต้นแขน ต้นขา ลำตัว และหน้าแข้ง วิธีการพันคือจับม้วนชายผ้าโดยให้ชายผ้าอยู่ด้านล่าง พันเป็นวงกลม 2 – 3 รอบ แล้วพันเฉียงขึ้นไปให้เป็นเกลียวเหลื่อมกันประมาณ 2 ใน 3 ของผ้า เมื่อพันใกล้สิ้นสุดให้พันอีก 2 – 3 รอบ จากนั้นผูกชายผ้าหรือติดเข็มกลัดให้เรียบร้อย
3. การพันผ้าพันแผลเป็นรูปเลข 8 วิธีนี้จะคล้ายกับการพันผ้าพันแผลเป็นเกลียว นั่นคือจับม้วนผ้าให้ชายผ้าอยู่ด้านล่าง พันเป็นวงกลม 2 – 3 รอบ พันขึ้นไปให้เป็นเกลียวแล้วพันอ้อมกลับมาเป็นรูปเลขแปด จากนั้นพันขึ้นไปให้ผ้าเหลื่อมกันโดยให้ลายขนานกัน ระวังไม่ให้พันผ้าแน่นเกินไปและไม่ให้เกิดรอยย่น เมื่อพันใกล้สิ้นสุดให้พันอีก 2 – 3 รอบ ผูกชายผ้าหรือติดเข็มกลัดให้เรียบร้อย
4. การพันผ้าพันแผลด้วยผ้าสามเหลี่ยม เริ่มต้นโดยพับเก็บมุมแล้วพับให้มีขนาดเหมาะสมกับอวัยวะและบาดแผลที่ใช้พัน กรณีที่เป็นการพันแบบคล้องแขน หากกระดูกต้นแขนหรือกระดูกปลายแขนหักจะใช้ผ้าสามเหลี่ยมเมื่อตกแต่งแผลและเข้าเฝือกเรียบร้อยแล้ว

สิ่งสำคัญในการใช้ผ้าพันแผลคือต้องเน้นเรื่องความสะอาดของบาดแผลและมือของผู้ปฐมพยาบาล จะต้องสะอาดหรือสวมถุงมืออนามัยก่อนทำการปฐมพยาบาลเสมอ เลือกใช้ผ้าพันแผลให้เหมาะสมกับบาดแผลและอวัยวะที่เกิดบาดแผลแล้วพันให้ถูกวิธี ซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับอุบัติเหตุเล็ก ๆ น้อย ๆ ในชีวิตประจำวันได้ค่ะ